Xolayisa veya Türkçe yazım şekliyle Holayisa Trabzon ili, Çaykara ilçesine bağlı bir köy olup, ilçe merkezinin doğusunda bulunmaktadır. Enlem olarak 40°45'1.75"N ve boylam olarak da 40°15'52.35"E etrafında kuruludur. Holayisa köyünün tarihçesi, eskiden bağlı bulunduğu Of yöresi ve genelde Trabzon tarihi ile ele alınabilecek bir tarihçedir.
Aslında epey bir zamandır, Karadeniz’de Rumca konuşan insanlar, kendi geçmişleri konusunda yığınlarca soru ile boğuşup duruyorlar. Bazıları kendi kafalarına göre sosyal medyada bir şeyler yazıp çizerken, bazıları da kendi kendine; “Tzan mıydık, Laz mıydık, Türk müydük, sonradan mı Helenleştik vb.” gibi sorular sorup duruyor.
Ne yazık ki bu konuda henüz doğru dürüst ve tüm soruların bir şekilde cevap bulabileceği herhangi bir çalışma mevcut değildir. Burada, özellikle şahsıma yöneltilen sorulara cevap olsun diye, bir soru-cevap listesi hazırladım. Umarım ilgilenenlerin işine yarayacaktır.